Belgesel Seslendirmesi Nasıl Yapılır?

Seslendirme sanatçıları için, seslendirme yapabilecekleri birçok tür vardır. Yapılan seslendirme türü ne olursa olsun, dikkat edilmesi gereken önemli noktaları, her bir türün diğer türlerden ayrılan parçaları vardır. Seslendirme sanatçısı bu parçaları iyi bilmeli ve seslendirmeyi o türe uygun olarak yapmalıdır. 

Belgesellerde seslendirme büyük önem taşır. Seslendirme sanatçısı tarafından seslendirilmiş bir belgeselde, gördüğünüz her resim için bir açıklama yapılır. Bir hayvan belgeselini örnek olarak verelim. Bir aslan hakkında yapılmış belgeseli izlerken, aslanlar hakkında bilinmesi gereken bütün noktalara seslendirme sayesinde ulaşmak mümkündür. Seslendirilmeyen bir belgesel, birbiri ardına gelen resimlerden ibaret olacaktır. Gördüğünüz şey aslanın yürüyüşü olacak, fakat tüyleri ya da nasıl beslendiğiyle ilgili bilgiye ulaşamayacaksınızdır. Kötü yapılmış bir seslendirme de seslendirme yapılmaması kadar kötüdür. Ses kayıyor, verilmesi gereken duygu ve mesaj izleyiciye geçmiyorsa o seslendirme başarısız olmuş bir seslendirme demektir. Ayrıca iyi yapılmış bir seslendirme, görüntüyle birleştiği taktirde akılda da kalıcı olacaktır. Sonuç olarak başarılı bir seslendirme yapmak istiyorsanız, dikkat etmeniz gereken önem noktalar vardır. Belgesel seslendirmesi yapacak seslendirme sanatçıları için ipuçlarını içeren dikkat edilmesi gereken noktalardan bahsedelim.

Belgesel seslendirmesinin diğer türlerden ayrılan parçaları hakkında seslendirme sanatçılarının bilmesi gerekenler nelerdir?

-Belgesel seslendirmesi yapacak bir seslendirmen, görüntü ile metin arasındaki duyguyu oluşturmalı ve bu şekilde yansıtmalıdır. Duygusuz ve düz okuduğunuz bir metin, izleyicinin videodan hangi mesajı alması gerektiği konusunda kafa karışıklığına sebep olabilir. Bahsedilen şey bir duygu patlaması değil tabi ki, ama belgeselin türüne göre sesinizde oynamalar yapmanız önemlidir. Temel olarak ise, sesinize gereken ciddiyeti vermeniz yaptığınız seslendirmeyi öne çıkaran önemli noktalardan olacaktır.

-Seslendirmenin sesine duygu vermesinin yanı sıra yapması gereken başka oynamalarda vardır. Unutmayın, belgeseller seslendirme yapılmadığı sürece işlenmemiş bir kömür gibidir. Yapılan seslendirme işlenme sürecinin en önemli durağıdır. Bu sebeple sesinizin tınısı, vurgusu ve rengiyle o görüntüleri canlandırmalısınız. Gördüğünüz videoya ve metine göre sesinizde gerekli düzeltmeleri yapıp kayda başlamalısınız. 

-Bir diğer önemli nokta ise diksiyonunuzdur. Bir seslendirme sanatçısının diksiyonu son derece düzgün olmalıdır tabi, ama belgesel seslendirmelerinde diksiyon ayrı bir önem taşıyor. Bunun sebebi ise yansız ve ciddiyetle yapılması gerekmesidir. Bir reklam seslendirmesinde diksiyonda kaymalar olması sıkıntı olmaz, hatta bazen sizlerden özellikle bunu yapmanız istenebilir. Belgesel seslendirmesinde sesinizin ve diksiyonunuzun kalite akan bir kayıt ortaya çıkarması istenir.

-Belgesel seslendirmelerinde, sadece metin okumak istediğiniz başarıya ulaşmanız için yeterli olmayabilir. Seslendirme yapacağınız belgesel hakkında bilgi sahibi olmalısınız. İzleyicinin görmediği noktaları da aktarabilmeniz önemlidir. Fikrinizin olmadığı bir konuda seslendirme yapmak kayıt esnasında hatalara sebebiyet verebilir. Eğer belgeseller ilginizi çekiyorsa, bu işe bir adım daha yaklaştınız demektir.

-Son olarak dikkat edilmesi gereken nokta ise, akıcılık ve doğal anlatımdır. İzleyicilerin seslendirmeyi anlayabilmesi için metin doğru ve anlaşılır bir şekilde aktarılmadır. Karşınızdaki konuşurken, anlamadığınız, kelimelerini çözmek zorunda olacağınız bir kimseyle konuşmak ya da dinlemek istemezsiniz. Ayrıca akıcılık faktörü de belgesel seslendirmede çok önemlidir. İzleyiciler belgeseli izlerken kendilerini görüntüye kaptırmalıdır. Bunu sağlayacak olan ise, metnin akıcı seslendirilmesidir. 

Kimler belgesel seslendirmesi yapabilir?

Aslına bakarsanız bunun için belirlenmiş kriterler yok, yani isteyen her seslendirme sanatçısı belgesel seslendirebilir. Belgesellerde genelde alışılmış sesler kullanılır, çünkü yeni sesler bulmak düşünüldüğü kadar kolay değildir. Seslendirme sanatçısı seçilirken, belgeselin türü ile uyumlu bir ses seçilmesi gerekir. Eğer belgesellere merakınız varsa, hep tanıdık ve aynı seslerin kullanıldığını fark etmişsinizdir. Belgeselin türüne göre kadın ya da erkek, tiz ya da kalın ses gibi farklı seçimler yapılır. 

Belgesel seslendirmeyi düşünen seslendirme sanatçılarının dikkat etmeleri gereken noktalardan bahsettik. Unutmayın, hangi türü seslendiriyor olursanız olun, asıl önemli olan işin sonunda ortaya çıkan sonuçtan sizin ve iş vereninizin memnun olmasıdır. Bunu sağlamak adına yapabileceğiniz tek şey ise, kendinizi ve sesinizi geliştirmektir. Bizlerden sizlere ufak bir öneri, eğer belgesel seslendirmek istiyorsanız birkaç belgesel izleyip seslendirme ile ilgili dikkatinizi çeken noktaları inceleyin.

Seslendirme yapacağınız tür ile ilgili gerekli araştırma ve incelemeleri yapıp, metni okuyup, prova aldıktan sonra kayda başlamanız hatasız bir kayıt süreci geçirmenizi sağlayacaktır. Aklınızda olsun.

Belgesel Seslendirme Metni Örneği

Nat Geo Wild – ‘Namibya Vahşi Yolculuk’

0:15 Kimileri buraya “Tanrı’nın Öfke Yarattığı Topraklar” diyor, diğerleri ise “Cehennem Kapıları”.

0:33 Kavurucu bir sıcak, parıltılı seraplar. Güney Batı Afrika’nın Namibya Çölleri, burası zorlu bir çevre yine de bolca yaşam var.

1:09 Bu yaratıklar nasıl hayatta kalıyor?

1:36 Çölde bu büyüklükteki hayvanlara nadiren rastlanır.

1:45 Büyük vücutlar çok miktarda yiyecek ve su gerektirir. Namibya çöllerinde her ikisi de az bulunur.

1:59 Dünyanın en büyük hayvanlarından bazıları gezegenin en kurak yerlerinden birine yayılmış durumda. Namibya’nın çöl krallığını Güney’de ve Kuzey’de iki kalıcı nehir çevreliyor. Burada günlerce yolculuk edip, toz ve kumdan başka hiçbir şeye rastlamayabilirsiniz. Bu çorak arazide hayatta kalmanın sırrı; araziyi kesen kuru vadilerde yatıyor. Nehir yataklarında sudan iz yok! Yine de burada yağmur olmasa da; yaşam devam ediyor.

3:07 Bu kum nehirleri, çölün atan kalbi! 

3:20 Tuhaf bir biçimde Namibya çölünü yaratan şey, su. Karanın içlerinde, nehir dağlardan akıyor. Burası bir kaya ve su ülkesi ve bu kadar bol su varken; yaşam da eksik olmaz.

4:02 Hayadamanları, dik vadilerde yaşıyor.

4:12 Karasağanların binlercesi buraya yuva yapmış ve sürekli böcek aramak üzere kanat açıyorlar.

4:26 Milyonlarca yıl boyunca su, kayaları aşındırdı.

4:39 Derin oyuklar açtı. Dağları eriterek kuma dönüştürdü ve onları denize sürükledi. Sonunda kum birikintileri nehir ağzından akarak okyanus tabanına yerleşti. Burada yeni bir güç devreye girdi. Güçlü Benguela Akıntısı; kumları kıyı boyunca kuzeye, karaya geri çıkardı. Gelgitler ve fırtınalar onları çöl kıyısına attı. Buraya milyarlarca ton kum yığıldı ve sürekli esen alize rüzgarlarıyla kara içlerine taşınarak bu geniş, güzel ve zorlu Namibya çölünün kum tepelerini yarattılar. Yağmur yok! Su yok! Sadece kum! 6:04 Boş düzlükler boyunca esiyor, çölü kesen kurak vadilere yayılıyor.

6:17 Vadi zemini, başka hiçbir yerde hayatta kalamayacak yaratıklara ev sahipliği yapıyor. Sprimbog antilopları, oriksler ve hatta filler.

6:42 Bu hayvanların hayatta kalkmasının bir sırrı var. Bitkiler önemli bir element olmadan büyüyemez; burada bir yerlerde su olmalı! Namib çölü o kadar kurak ki; su sadece bu kum vadilerinde yılda bir iki ay akıyor ve o zamanlarda bile nehir nadiren denize ulaşıyor. Kum derin ve kuru, su kayboluyor. Sadece en derin kökler onu bulabiliyor ve burada yaşamı mümkün kılan şey de bu!

7:50 Yetişkin bir erkek fil bile yiyeceğe ulaşmakta zorlanıyor, yaratıcı olma zamanı.

9:00 Filler sosyal hayvanlardır. Hepsi dallara uzanabilecek kadar uzun değil; yani bir dal indiğinde diğerleri de pay almak istiyor.

9:27 Erkek fil, hiçbirini vermeyecek. Belki de gencin bir parça almasına izin verebilir. 9:51 Sürünün geri kalanı geldiğinde geriye hiçbir şey kalmıyor.

10:09 Burada bu kadar çok filin yaşıyor olması; sıra dışı hayatta kalma yeteneklerinin bir kanıtı. Bu çöl fillerinin yavruları yedi yaşına kadar anne sütü emebiliyor. Savara’daki kuzenlerinden çok daha uzun bir süre. Bu olmasa hayatta kalmaları zor olurdu.

10:39 Kumun altında hapsolan nem, buradaki tek su kaynağı değil.

10:55 Kum tepelerini yaratan alize rüzgarları buradaki bitkileri de besliyor. Namibya kıyısında hava genel olarak zorludur, kıyı gemi enkazlarıyla dolu!

11:32 Denizde hayatta kalanlar büyük oranda susuzluk ve hava koşulları nedeniyle ölüyor. Hayatta kalarak hikayelerini anlatmayı başarabilen az sayıdaki kişi de bu kıyıya bir isim vermiş ‘İskelet Kıyısı’. Fakat gemileri tehdit eden bu akıntılar çöle su sağlıyor.

12:08 Soğuk deniz suyu, sıcak çöl kıyısında ısınıyor.

12:19 Nem, havaya yükseliyor.

12:29 Zaman zaman bu alize rüzgarları bu nemli havayı karaya taşıyor ve çöl boyunca etrafa sis yayılıyor.

13:14 Kum nehrinde gündüz serinliğinde su, yapraklar üzerinde yoğunlaşıyor. Rüya gibi bir saat boyunca sanki yağmur yağmış gibi oluyor

12:38 ama kısa bir süre sonra gerçeklik geri dönüyor.

13:52 Çöl zürafaları için yiyecek bulmak zorluklardan sadece biri, işin zor kısmı bir eş bulmak. Bu iki erkek normalde birbirlerinin arkadaşlığından memnun; ancak dişi geldiğinde işler değişiyor.

14:34 Erkek zürafalar; dişileri, birbirine kafa vurarak etkiler.

14:58 Bu kavga nispeten naziktir, çok kaba olabiliyorlar ama dişi etkilenmedi. Hazır olmayabilir! Belki de yalnız olmadıklarını fark etmiştir.

15:43 Çölde bu büyüklükte bir aslan sürüsü nadiren görülür; üç dişi ve beş yavru. Onlara yetecek kadar av var, fakat bu çöl aslanları insanlar tarafından neredeyse yok olana dek avlandılar. Hayatta kalanların çoğu telsiz tasmalar takıyor. Sürüleri takip etmek onlara az da olsa koruma sağlıyor.

16:24 Burada şimdilik nispeten güvendeler. Bu sabah serinliğinde oyun oynamak için yeterince vakitleri var. Önlerinde keşfedecekleri koca bir dünya var.

16:56 Fakat zor zamanlar yaklaşıyor…

17:09 Kum nehri neredeyse bir senedir kuru ve her geçen gün kara daha da kuruyor. Suların yeniden akması için aylar geçmesi gerekebilir

17:30 ama yaşam yine de devam ediyor.

…

İzlemek isterseniz;